عبدالملک بن مروان

عبدالملک بن مروان الحکم الاموی. به سال ٢٠ ه.ق. متولد شد. وی از بزرگان خلفای اموی است. پس از مرگ پدر به سال ٦٥ ه.ق. به خلافت رسید «عمرو بن سعد» را که در زمان خلافت پدرش «مروان» حاکم دمشق بود به نیابت خود برگزید و خود به قصد نبرد با «مصعب» متوجه عراقِ عرب شد. «عمرو» در غیاب او داعیۀ خلافت و استقلال کرد «عبدالملک» در اثناء راه از این امر آگاه شد دفع دشمن خانگی اولی دید بازگشت. «عمرو» در دمشق متحصن گردید. «عبدالملک» او را محاصره کرد پس از گذشت چهار ماه به مصالحه انجامید بر این موجب که «عبدالملک» به امامت پردازد و «عمرو» ضبط اموال دیوانی را به عهده گیرد. سرانجام به سال ٦٩ - ٦٨ ه.ق. «عمرو» به دست «عبدالملک» به قتل رسید و با فراغت خاطر به سال ٧١ ه.ق. لشکریان فراهم و به عراقِ عرب سپس به کوفه رفت و با لشکریان «مصعب» در نواحی قرقیا نبرد کرد و سرانجام «مصعب» به قتل رسید و سرش را نزد «عبدالملک» بردند. و بدین ترتیب عراقِ عرب به تصرف «عبدالملک» درآمد. وی مملکت فارس و اهواز و عراقِ عجم را نیز تسخیر کرد. در عصر او دیوانهائی از فارسی و رومی به عربی ترجمه شد. وی نخستین کسی است که در اسلام به دینار سکه زد و پیش از وی «عمر بن خطاب» درهمـها را سکه زده بود. «عبدالملک» به حزم شهرت داشت چنانکه «معاویه» به حکم. در حدیث و شعر وارد بود. وی به سال ٨٦ ه.ق. درگذشت.